بیخ گوش برج تاریخی آزادی
پس از ۸۰ سال در تهران توپ در كردند
به گزارش مرکز املاک سال نو در تهران با شلیک توپ تحویل شد، آن هم بیخ گوش برج آزادی؛ اثر تاریخی و ملی ایران که حالا نگرانی هایی را از بابت صدمه به آن بوجود آورده است.
به گزارش مرکز املاک به نقل از ایسنا، تحویل سال با شلیک توپ به دوره قاجارها بخصوص عهد ناصری برمی گردد. یک توپ مفرغی جنگی که در سال ۱۲۳۳ قمری به سفارش فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و ریخته گری آنرا استاد اسماعیل اصفهانی انجام داده بود و احیانا به خاطر تزئیناتی که داشت به آن «توپ مروارید» می گفتند، در آن دوره نوید فرارسیدن سال نو را به اهالی تهران می داد.
این توپ نظامی در میدان ارگ تهران قدیم، روبه روی نقاره خانه قدیم جای گرفته بود که در عیدهای مختلف، مثل نوروز آنرا شلیک می کردند. در بعضی منابع تاریخی آمده که امیرکبیر مأموریت تحویل سال را به توپ مروارید داده بود.
این توپ نظامی در باقی اوقات سال مثل چهارشنبه سوری، کاربردهای دیگری داشت. جعفر شهری در کتاب «طهران قدیم» نوشته که «دخترها و بیوه زن ها به طرف توپ مروارید که توپی مفرغیِ بزرگ روی دو چرخ و بر بالای سکویی بود و در جای پیکره فعلی میدان ارک، مقابل وزارت اطلاعات، قرار داشت، رو می آوردند و جهت بخت گشایی از زیر آن رد شده، بر لوله سوار می شدند و سر می خوردند و این کار را مجرب ترین عملی می دانستند که با آن تا سال دیگر به خانه شوهر می روند...»
بست نشینی در کنار توپ مروارید هم در دوران قاجار رایج بوده است، مثلا مجرمان و محکومان در کنار آن می نشستند تا از گناه شان درگذرند. این مطلب در خاطرات گردشگران اروپایی هم آمده که توپ مروارید مکانی مقدس برای تهرانی ها و پناهگاهی برای مجرمان بوده است.
فریدون مجلسی، دیپلمات سابق و نویسنده نقل کرده توپ مروارید که نویددهنده نوروز بود، در دوران بازسازی شهر تهران زینت ورودیِ حیاط ساختمان باشگاه افسران شد. این باشگاه در دوره رضاشاه پهلوی در خیابان قوام السلطنه ساخته شد و بعدها (به تاریخ حدودی ۱۳۱۶) توپ مروارید که دیگر خاموش شده بود، به آن جا منتقل شد، جایی که حالا ساختمان شماره ۷ وزارت امور خارجه نامیده می شود و از سال ۱۳۸۲ تا حالا مقرر است به موزه تبدیل گردد که البته نشده است. آن سال هیأت وزیران تصویب کرد برای حفظ و احیای بناهای تاریخی و موزه ها، سامان دهی میدان مشق و تبدیل آن به قطب فرهنگی ـ تاریخی شهر تهران، باشگاه سابق افسران یا ساختمان شماره ۷ وزارت امور خارجه به موزه تبدیل گردد.
حالا بیشتر از ۸۰ سال از آن روزها و شلیک شدن توپ تحویل سال در تهران می گذرد که شهرداری تهران تصمیم می گیرد سال ۱۴۰۰ را با توپ های جنگی آن هم در پای برج تاریخی آزادی جشن بگیرد و به عبارتی رسم دیرینه «طهران قدیم» را زنده کند.
این مراسم به شکلی نمادین انجام شد و مسؤولان شهرداری درباره آن گفته اند: در این مراسم فقط صدای شلیک توپ پخش گردید و اصلا شلیکی نبود.
اما همان صدایی که از توپ های جنگی بلند شد و ارتعاشات آن به قول اهالی غرب تهران تا شعاع چند کیلومتری برج آزادی احساس شد، نگرانی هایی را از بابت آسیب احتمالی به این اثر تاریخی بوجود آورده و این پرسش ها مطرح شده که چرا این مراسم نمادین حتی با توپ های دارای گلوله مشقی باید در حریم و عرصه یک اثر ملی اجرا شود؟ چرا حالا که خواسته اند یک رسم تاریخی را حفظ کنند، به حفظ یک اثر تاریخی توجهی نداشته اند و تا این حد در جانمایی مکانِ شلیک توپ تحویل سال نو بی توجه بوده اند؟ اصلا نقش کارشناسان میراث فرهنگی و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تهران در این جانمایی و اجرای این رسم تاریخی چه بوده، آن هم در شرایطی که اوایل سال ۹۹ پیشنهاد ثبت جهانی آن در چارچوب پرونده «میراث معماری معاصر کشور» مطرح گردیده است.
برخی دوستداران میراث فرهنگی تهران هم به صدمه هایی که تاکنون به برج آزادی وارد شده و بنای آنرا سست و ضعیف کرده، همچون افتادن گاه و بیگاه مرمرهای آن، تخریب ناشی از آلودگیِ هوا و ترافیک، باد و باران و مرمت ها و نگهداری غیراصولی و فرونشست اشاره کرده اند و از بابت این که ارتعاشات چند شلیک پی درپی توپ هم مزید بر آن صدمه ها شود، نسبت به اجرای این مراسم نمادین در حریم برج تاریخی آزادی که در سال ۱۳۵۳ در لیست آثار ملی کشور ثبت شده است، واکنش نشان نشان داده و انتقاد کرده اند.
منبع: msamlak.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب