نانشان در چرخاندن بچه هاست
مرکز املاک: سومین نسل از خانواده ای است که چرخ و فلک می چرخانند. خودش در یکی از پارک های شرق تهران کار می کند و پدرش هم چند محله آن طرف تر.
خانه شان کرج است و هر روز از همسایه غربی تهران به شرقی ترین نقطه پایتخت می آیند، قفل و زنجیر چرخ و فلک هایشان را باز می کنند و دنیایی از رنگ را کنار زمین بازی پارک ها می چرخانند. ۲۰ سال است که کار پدرش هم همین است. وقتی بچه بوده و همراه پدرش سر کار می رفته، خیلی روزها برای حفظ تعادل چرخ و فلک پای ثابت یکی از صندلی ها بوده.
پدربزرگش هم چرخ و فلک داشته، در خیابان ها می چرخیده و داد می زده: «آآآی چرخ و فلکیه». بچه ها هم از خانه به کوچه می آمدند و سوار می شدند ولی اکنون خیابان ها پر از ماشین است و جای پارک برای چرخ و فلک ها نگذاشتند، بنابراین هم محمدرضا و پدرش نخستین جایی که می توانستند جاگیر شوند و کسی کاری به کارشان نداشته، ماندگار شده اند و هر روز مجبورند مسافر استانی به استان دیگر شوند تا نان شبشان را دربیاورند. حالا مثل قدیم نیست که شهرداری اجازه دهد آنان هرجایی که دلشان می خواهد کار کنند. پدرش تعریف می کند شهرداری چی ها قدیم ها چند باری چرخش را گرفتند. او هم مجبور شده پدرش را ببرد تا قسم و آیه بیاورد که پسرم با این چرخ و فلک نان یک خانواده را می دهد تا راضی شوند و چرخ و فلک را پس دهند.
ساعت ۴ پس از ظهر از کرج به سمت تهران راه می افتند و تا ساعت یک صبح کار می کنند و به شهرشان برمی گردند. زمانی هم که محمدرضا سرباز بوده تا ساعت ۵ عصر سر پست بوده و خدمت می کرده و پس از آن هم با چرخ و فلکش کار می کرده. حالا ۲۲ سال دارد و ۶ سال است که کارش همین است. برادر سربازش هم گاهی وقت ها به جای او کار می کند و هر چه در می آورد سهم خودش می شود.
- بچه ها چقدر از سوار چرخ و فلک شدن استقبال می کنند؟
- خیلی. بیشتر پدر و مادراشون بهشون میگن سوار بشن چون کیف داره و خودشون هم روی همینا بچگی کردن. شاید اولش یکم بترسن اما من براشون شعر می خونم و اونام خوششون میاد و دیگه دلشون نمیخواد پیاده بشن. بسیاری از پدر و مادرها بهم میگن با این چرخ و فلکت بچه های ما رو خوشحال می کنی چون این روزا انگار دیگه هیچی بچه ها رو خوشحال نمی کنه.
- تا حالا برای بچه هایی که سوار چرخ و فلکشون می کنی، اتفاقی افتاده؟
- خدا روشکر تا حالا نه.
- خیلی زور میخواد تا چرخ و فلکو بچرخونی؟
- من جوونم، قدرتشو دارم بچه ها رو زیاد سوار کنم و بچرخونم اما بابام سنی ازش گذشته و توان زیادی برای چرخوندن نداره.
- هر بچه ای رو چند دقیقه سوار می کنی؟
- ساعت نمی گیرم. همین جوری سوارشون می کنم.
- هزینه چرخ و فلک چند تومنه؟
- ۱۰ هزار تومن، یه وقتایی هم بچه ها میان میگن پول نداریم، منم مجانی سوارشون می کنم. یه وقتایی هم بچه ها میان میگن ۵ تومن بیشتر نداریم، میشه با این سوارمون کنی؟ منم قبول میکنم.
- زمستونا چیکار می کنی؟
- میرم مسافرکشی و کارگری
- چی شد که پدرت هم چرخ و فلک خرید؟
- اصلیت ما زنجانیه. اون موقع شهرستان کار نبود و بابام مجبور بود بیاد تهران مثلاً تو نونوایی، جایی کار کنه، شب هم همونجا بخوابه. پس از ظهرها هم چرخ و فلک رو برمی داشت می رفت یه دوری میزد و پول درمی آورد.
- خب چرخ و فلک رو از کجا آورد؟
- سفارش داد براش درست کردن. قدیما یه سری بودن که کارشون ساختن چرخ و فلک بود اما یواش یواش که این کار جمع شد، اونا هم کارشونو عوض کردن یا دیگه مُردن.
- تا حالا کسی پیشنهاد داده که چرخ و فلکتو بخره؟
- آره. یه بار یه آقایی یکی از چرخ و فلکامونو خرید و برد شمال برای نوه هاش. می گفت باغ داره و میخواد بذاره تو باغش برای تفریح نوه هاش.
- چند فروختیش؟
- ۱۰ میلیون تومن. بعدش سفارش دادم این چرخ و فلک رو برام ساختن. اگه بخوای چرخ و فلک بخری کسی رو می شناسم که برات درست کنه. الانا کمتر کسی پیدا میشه که چرخ و فلک بسازه، کار سختیه و دقت زیادی می خواد. اگه تو محاسباتش اشتباه کنه صندلیاش به هم می خورن.
- هم اکنون قیمت یه چرخ و فلک چنده؟
- نمیدونم والا. باید قیمت آهن رو دربیارم.
- تا حالا شده دزد به چرخ و فلکت بزنه؟
- آره. دو سال پیش چرخ و فلکمو دزدیدن و هر چی هم گشتم پیداش نکردم. شکایت هم کردم اما مامورا بهم گفتن مگه سند داره که بتونیم پیداش کنیم؟
- معمولاً چقدر از این کار درمیاری؟
- درآمد ثابت نداریم. یه روز هوا بده، اصن کسی پارک نمیاد، آخر هفته ها که پارکا شلوغه، اوضاع ما هم خوبه.
- از کارت راضی هستی؟
- تابستونا خوبه و راضی ام. از بیکاری و کارگری خیلی بهتره.
- یعنی از سر ناچاری این کارو شروع کردی؟
- آره دیگه. واسه یه روزکارگری مگه چقدر میدن؟ اما اینجا تو پارک چند ساعت وایسم بیشتر کاسب میشم. حالا هم شما یه کار دُرُس درمون به من معرفی کنی، دیگه نمیام اینجا چرخ و فلک بچرخونم. چرخوندن چرخ و فلک زور زیادی می خواد. یه وقتایی که صندلیا پر میشه از بابای بچه ها کمک می گیرم. دور اولو که بزنم بقیه ش دیگه می چرخه.
- اگه بچه ت بخواد کارتو انجام بده میذاری؟
- نه. کار بدردبخوری نیست. خیلی سخته. هوا گرمه. انقدر که چرخو می چرخونی خیس عرق میشی.
- بزرگسال هم سوار می کنی؟
- آره بابا. یه بار سیزده بدر یه خانواده اومدن که کودک درونشون خیلی فعال بود، گفتن ما رو سوار می کنی؟ گفتم چون که نه، همشون ریختن بالا، کلی ذوق می کردن و فیلم می گرفتن. هر کسی تا ۷۰ کیلو هم وزن داشته باشه می تونه سوار بشه.
- درباره تاریخچه چرخ و فلک میدونی؟
- نه. فقط میدونم اون موقع چرخ و فلک خودش یه شهربازی بوده و هر کسی پولشو نداشته سوار بشه. خیلیا در حسرت سوارشدن میزدن زیر گریه. هنوزم بعضیا میان بهم میگن میشه ما رو سوار کنی؟ ما آرزوی سوارشدن چرخ و فلک از بچگی به دلمون مونده. قط تو رو خدا اینایی که می نویسی برام داستان نشه.
- مثلاً چه داستانی؟
- چمیدونم. یه وقت از نون خوردن نیفتم.
- نه. خیالت راحت باشه.
بچه های زیادی بین صحبت هایمان سوار و پیاده می شوند. بعضی ها تنها هستند اما کارت بانکی پدر و مادرهایشان را آورده اند، رمزش را می دهند، رسید را می گیرند و سوار می شوند. بعضی همراه بزرگ ترهایشان آمده اند، می چرخند و سوژه شبکه های اجتماعی پدر و مادرشان می شوند و تمام.
به گزارش مرکز املاک به نقل از ایسنا، چرخ و فلک برای نخستین بار در سال ۱۸۹۳ و توسط فردی به نام جرج واشنگتن گیل فریس جونیور در شیکاگو طراحی و ساخته شد که پس از آن الگوی ساخت چرخ و فلک های دیگر قرار گرفت. این چرخ و فلک سرانجام در سال ۱۹۰۶ تخریب شد.
تصویر نخستین چرخ و فلک در شیکاگو
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب